Op de kop van het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee bevindt zich een uniek bunkercomplex. De bunkers maakten deel uit van de Duitse verdedigingslinie Atlantikwall. Tussen de bunkers ligt een korte maar interessante wandelroute van ongeveer 1 kilometer. Op deze bunkerroute De Punt passeer je 15 bunkers die slechts een aantal jaar geleden zijn uitgegraven door een aantal vrijwilligers. De bunkerroute De Punt is een leuke en leerrijke route. Zo kun je door een aantal bunkers lopen en erop klimmen. De wandeling is daarom ook prima geschikt voor het hele gezin. 

Over het bunkercomplex De Punt

Bunkers

De bunkers op deze bunkerroute liggen op het meest zuidelijke puntje van de kop van Goeree-Overflakkee. De bunkers maakten deel uit van de verdedigingslinie Atlantikwall en werden gebouwd tussen 1942 en 1945. De Duitse naam van dit bunkercomplex is Widerstandsnest 220H. De bunkerroute De Punt beschikt over een aantal unieke bunkers die speciaal aangepast zijn aan de omstandigheden in dit gebied. 

Het complex bestaat in totaal uit 15 bunkers. Er zijn vier zware Ständiger bunkers. Deze bunkers hebben dikke wanden en kunnen zwaar geschut doorstaan. De vier bunkers op De Punt zijn van het type 504, 502 en 134. In de 504-bunkers werd geschut en bedienend personeel ondergebracht. De 502-bunker was een personeelsbunker. In deze bunker was plaats voor 22 man. De bunkers van het type 134 werden gebruikt als munitiebunkers. Hier werd munitie voor de wapens opgeslagen. Verder bestaat het complex nog uit ondersteunende bunkers zoals een voorraadbunker, een drinkwaterbunker en een wc-bunker.

Wapens

Het bunkercomplex was zwaar bewapend maar is in de jaren dat het in gebruik was slechts twee keer vanuit de lucht aangevallen. Er waren twee 7,5 cm pck 97/38 anti-tankkanon, twee zware machinegeweren op betonnen tobrukbunkers, een lichter machinegeweer, een tankkoepel met een machinegeweer, een zoeklicht en maar liefst 20 ingegraven vlammenwerpers. Ook lag er aan de noordkant van het complex een mijnenveld. 

Na de oorlog

Na de oorlog raakte het bunkercomplex in de vergetelheid. Een groot deel van het complex werd in 1948 na een flinke storm bedolven onder het zand. Grotere bunkers waren nog wel een tijd zichtbaar maar werden snel overwoekerd door de duinbegroeiing. De bunkers werden zo aan het zicht onttrokken. In 2011 begonnen vrijwilligers met het uitgraven van de bunkers om het complex zichtbaar en beleefbaar te maken. Het uitgraven van de bunkers duurde een heel jaar. Tussen de bunker werden paden aangelegd. Ook kwamen er informatieborden in het Nederlands, Engels en Duits. Vandaag de dag is de bunkerroute een leerrijke route voor iedereen die geinteresseerd is in dit deel van de Nederlandse geschiedenis. 

De bunkerroute wandelen

Het begin van de bunkerroute is niet moeilijk te vinden. Een Tobrukbunker langs de weg is het eerste aanknopingspunt. We parkeren de auto op het naast gelegen parkeerterrein en steken bij de Tobrukbunker de weg over. Aan het begin van de route staat gelijk een informatiebord dat ons van de nodige informatie voorziet. Via een mul zandpad lopen we licht naar boven een duin op. We hebben gelijk een mooi uitzicht over dit deel van het eiland. 

Borden

De bunkerroute zelf is aangegeven met genummerde bordjes. De eerste bunker is gelijk een bunker met een koepel. Enthousiast klimmen de kinderen erop. Er valt hier veel te ontdekken. We volgen de genummerde borden en lopen door smalle gangetjes in bunkers. De bunkers zijn koud, donker en imposant. We speuren naar overblijfselen van de ‘bewoners’ zoals Duitse teksten. Elke bunker is voorzien van een drietalig informatiebord. Na de kleine bunkers 1 en 2 komen we bij de eerste grote bunker van het type 504. Hier konden 11 man wonen en werken. We wandelen door de bunker. Een plas regenwater verspert de doorgang. Het geheel doet kil aan en de wind waait van voor naar achter. De kinderen komen tot de conclusie dat het hier in de wintermaanden niet erg gezellig was. 

Na bunker 3 volgen de bijgebouwen 4 en 5. In tegenstelling tot de Ständiger bunkers zijn deze gebouwen van baksteen. Ze werden gebouwd als garage voor het grote zoeklicht dat men via een betonnen weg naar bunker 3 kon transporteren. Via deze betonnen weg komen we aan bij bunker 6. Dit is een tankkoepel van het type Tobruk. In deze koepel zat een Franse Renault Pt17 tank met een Frans machinegeweer Reibel Mg 311. Deze Franse tanks werden voornamelijk in de Eerste Wereldoorlog gebruikt. Waarschijnlijk zijn ze door de Duitsers destijds buit gemaakt en gerecycled in de nieuwe bunkers. 

Munitie

Bunker 8 is een bunker waar een machinegeweer stond. Aan de zijkant van de bunker zitten acht nissen in de muur waarin de munitie werd bewaard. Het machinegeweer is weg maar het ronde fundament is er nog. Na bunker 8 lopen we verder naar bunker 9. Dit is weer een bunker van het Ständiger type. In bunker 9 werd munitie opgeslagen. Op de deur kunnen we nog vaag het woord Munition onderscheiden. De munitie werd opgeslagen in houten en metalen kisten die in grote rekken lagen. Deze bunker beschikt ook nog over de originele camouflagekleuren. 

Naast bunker 9 ligt bunker 10 waar ook een machinegeweer stond. Op de grond staan de markeringen A, B, C en D. Dit zijn de eerste letters uit het Duitse namenalfabet Anton, Bertha, Cäsar en Dora. De schootsmarkeringen waren verdeeld in sectoren en niet in noord, oost, west en zuid. Nu staat hier een replica van het kanon dat hier ooit stond. 

Naar de wc

Wij zijn nu bijna bij het eindpunt, of het startpunt aangekomen. De route voert nu langs de wc-bunker. Deze bunker spreekt uiteraard het meest tot de verbeelding bij mijn kinderen. In de grote bunkers zelf waren geen toiletten, dus moesten de soldaten door de duinen naar de wc-bunker die wat verder van de andere bunkers af staat. De bunker bestaat uit twee nissen waar een houten deurtje voor zat en een houten emmer stond. Niet erg comfortabel, zeker in de winter niet. Een volle emmer werd op gezette tijden geleegd in de natuur. 

Na de wc-bunker komen we alweer bij de laatste bunker van de route aan. We genieten nog even van het voorjaarszonnetje en het uitzicht over de duinen voordat we teruglopen naar het begin van de route.

In de buurt

Belevingsbos De Punt

Na de bunkerroute zijn we nog niet uitgewandeld. Achter de Tobrukbunker naast de parkeerplaats ligt een betonnen voetpad het bos in. We zijn erg nieuwsgierig en besluiten een stukje het pad te volgen. We wandelen een kwartiertje over dit betonnen weggetje en komen uit bij een meertje. Het pad verdwijnt in het meer en maakt een bocht naar rechts om daarna weer het water uit te komen. Aan de oever van het meer blijven we staan en zien een “reuzen” picknicktafel. Zowel het meer als de picknicktafel maken deel uit van het Belevingsbos De Punt. Het Belevingsbos bestaat uit spannende paden, mooie doorkijkjes en verrassende elementen. 

Na het meer volgen we het betonnen voetpad en komen uit bij een mooi strandje in een vakantieresort. Het strandje ligt aan het Grevelingenmeer en biedt voor de kinderen de perfecte gelegenheid om even bootje te baden en stenen in het water te gooien. Ze vermaken zich prima. Via het resort wandelen we weer terug naar de auto. De verlenging van onze bunkerroute door het Belevingsbos was zeker de moeite waard. 

Praktische informatie

• Waar: Bunkerroute De Punt bevindt zich op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. Het gebied De Punt ligt aan het Grevelingenmeer. Adres: De Punt, Ouddorp

• Parkeren: Parkeren kan gratis op de parkeerstrook bij De Punt. Het is niet toegestaan om in de berm te parkeren. 

• Openingstijden: het hele jaar van zonsopgang tot zonsondergang

• Prijs: gratis

• Tijd nodig: dat is afhankelijk van hoe lang je loopt en hoeveel interesse je in de bunkers hebt. Wij waren er ongeveer een uurtje, inclusief een kleine picknick.

• Lengte: 1,3 kilometer

• Horeca: nee

• Sanitair: nee

• Extra informatie: Bunkerroute De Punt ligt op een duin. De paden zijn van mul zand. De bunkerroute is niet toegankelijk voor kinderwagens, buggy’s en rolstoelen. De betonnen “paden in het Belevingsbos zijn wel goed toegankelijk. Informatie op de borden wordt in drie talen aangegeven: Nederland, Engels en Duits. Trek comfortabele schoenen aan. 

Kijk hier voor meer informatie over Bunkerroute De Punt