Diep genesteld in de Zuid-Limburgse heuvels ligt de populaire plaats Valkenburg (aan de Geul). Valkenburg is al decennia lang in trek als geliefde vakantieplek. En dat is niet zo vreemd want in Valkenburg is gewoon enorm veel te zien en te doen. En ook voor een vakantie met kinderen heeft Valkenburg veel te bieden. Wij bezochten Valkenburg al heel vaak en elke keer ontdekken we weer iets nieuws. Kortom, zak eens af naar het zuiden en ga ook eens met de kinderen naar Valkenburg.
Over Valkenburg
Valkenburg ligt aan de rivier de Geul. Soms wordt Valkenburg ook wel Valkenburg aan de Geul genoemd om verwarring met de plaats Valkenburg in Zuid-Holland te voorkomen. De gemeente Valkenburg bestaat behalve uit Valkenburg zelf ook uit 6 andere dorpen, 8 gehuchten en 7 buurtschappen. Valkenburg ligt midden in het Limburgse Heuvelland en is dus omringd door heuvels. Enkele beroemde heuvels zijn de Cauberg, de Emmaberg en de Sibbengrubbe.
Veel huizen in de gemeente Valkenburg zijn gemaakt van mergel. Deze gele blokken werden gewonnen in diverse mergelgroeves in en rond Valkenburg. Deze groeves worden ook wel mergelgrotten genoemd. De mergelgrotten zijn dus eigenlijk geen echte grotten maar gangenstelsels als gevolg van de mergelmijnbouw in dit gebied. De bekendste grotten in Valkenburg zijn de Fluweelengrot, de Sibbergroeve en de gemeentegrot.
In en rond Valkenburg kun je ook goed wandelen. Valkenburg werd in het jaar 2019 zelfs uitgeroepen tot wandelgemeente van het jaar. Ook met kinderen kun je hier heel goed wandelen al moet er soms wel wat geklommen worden.
Tenslotte noemt Valkenburg zicht ook wel kerststad van Nederland en is Valkenburg zelfs uitgeroepen tot 10e European Best Christmas Destination.
Korte geschiedenis van Valkenburg
Valkenburg ligt in de vallei van de rivier de Geul. Deze vallei werd al duizenden jaren voor Christus bewoond. Uit deze tijd zijn vooral de vuursteenmijnen overgebleven. Hier haalden de oorspronkelijke bewoners hun vuursteen voor het maken van gereedschap en wapens. Tijdens de Romeinse periode stonden in dit gebied een aantal Romeinse vila’s. Valkenburg werd voor het eerst genoemd in 1041 met de naam Falchenburch. In de Middeleeuwen werd in Valkenburg een groot kasteel op een berg gebouwd zodat de toenmalige heren van Valkenburg het gebied goed konden besturen.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Valkenburg diverse keren onder vuur genomen. Bij de vrede van Munster werd de regio Valkenburg opgedeeld: het stadje Valkenburg koos ervoor om zich aan te sluiten bij de Republiek der Nederlanden. De dorpen in de omgeving kwamen onder Spaans bestuur te staan. Hollandse troepen verwoestten in 1672 het kasteel Valkenburg om te voorkomen dat oprukkende Franse troepen het kasteel in beslag zouden nemen. Het kasteel werd daarna nooit meer opgebouwd en torent nu als ruine boven Valkenburg uit.
In het midden van de negentiende eeuw ontdekten toeristen het stadje en al gauw ontwikkelde Valkenburg zich tot een populaire bestemming. In 1853 werd het station Valkenburg geopend. Het station is nog steeds in gebruik en is daarmee een van de oudste stations van Nederland (nakijken!). Al gauw trok Valkenburg voornamelijk rijke toeristen. Om deze toeristen van informatie te voorzien werd al in 1885 de eerste VVV van Nederland geopend. In de jaren 70 van de twintigste eeuw werd Valkenburg het middelpunt van massatoerisme door met name jongeren. Tegenwoordig mikt Valkenburg voornamelijk op verschillende doelgroepen zoals gezinsreizen, wellnessreizen en in de winter op kerstliefhebbers met de speciale Valkenburg Kerststad.
Doen in Valkenburg
In Valkenburg is genoeg te doen. Kinderen zullen zich hier niet snel vervelen. En alhoewel wij zelf best vaak in Valkenburg zijn geweest, hebben we nog steeds niet alles gezien en gedaan.
Attracties
Mergelrijk
Net even buiten het centrum ligt Mergelrijk. Mergelrijk is een echte belevenisgrot want hier is heel veel te zien en te doen voor kinderen. Gelijk bij de ingang krijgen de kinderen een speurtocht in een boekje waarmee ze mergelexperts kunnen worden. Je kunt op eigen tempo door de grot lopen. We bekijken een film over de blokbreker Thomas Didden die in 1706 zijn naam met houtskool op de wand schreef. Daarna leren we alles over het ontstaan van mergel en van de mergelgrotten. Daarna lopen we door de grot. We passeren allerlei taferelen die van mergel zijn gemaakt en de geschiedenis van Valkenburg uitbeelden. Bij elk tafereel is ook een informatiefilmpje. Zo leren we onder andere dat er vroeger ook champignons werden gekweekt in de grot.
In de fossielengroeve van Mergelrijk gaan mijn kinderen enthousiast op zoek naar fossielen. Daarvoor nemen we steeds wat hapjes mergel uit de muur. Een van mijn kinderen vindt zowaar een haaientand. De fossielen die je hier vindt mag je mee naar huis nemen. In het grottenatelier bewerken we een blokje mergel. De mergelblokjes zijn gratis. Er ligt speciaal gereedschap om de blokjes te bewerken. Het is nog best moeilijk om iets leuks te maken want mergel bewerken is vooral een stoffig klusje.
Na het grottenatelier komen we in het Dinorijk. Hier wandelen we langs verschillende dinosaurussen en leren we allerlei feitjes over de dino’s. Hoe ze leefden, welke soorten er waren en wat ze aten. De kinderen vinden dit het mooiste gedeelte van Mergelrijk. Dit gedeelte is dan ook echt een must voor de dinofans.
Na het dinorijk komen we langs een levensgrote sculptuur van het schilderij de Nachtwacht dat ik erg indrukwekkend vindt. In de donkere Thomas Didden-groeve schrijven we met houtskool onze naam op de wand. De Thomas Didden-groeve werd pas in 2021 voor publiek geopend. Tot die tijd lag de groeve 300 jaar verstopt. De groeve is helemaal donker en we krijgen bij ons bezoek alleen een olielampje mee. Dat is wel erg spannend. Bij de 3-D schilderijen bewonderen we 15 prachtige kunstwerken. Je kunt deze schilderijen alleen goed bekijken met een smartphone of camera.
Nieuw in Mergelrijk is het Mosaquarium. In dit gedeelte van Mergelrijk wandel je als het ware over de bodem van de Krijtzee en kom je oog in oog te staan met de grootste dinosaurus die in Zuid-Limburg leefde: de mosasaurus. Van deze dinosaurs zijn inmiddels al een aantal fossielen gevonden. Mergelrijk is geen goedkoop uitje maar wel zeer uniek. Wij hebben echt genoten van ons bezoek!
Mergelrijk. Daalhemmerweg 31a, 6301 BJ Valkenburg. Parkeren: betaald parkeren op het parkeerterrein tegenover Mergelrijk of betaald parkeren in het centrum. Duur bezoek: circa 2 tot 3 uur. Prijs: 18,50 euro voor volwassenen, 16,50 voor kinderen van 3 tot en met 17 jaar. Kinderen onder de drie jaar zijn gratis. Museumkaart geldig: nee. Horeca: beperkt. Er is wat te drinken verkrijgbaar aan de kassa. Sanitair: ja, voldoende wc’s aanwezig. Extra informatie: in de grotten is het tussen de 15 en 18 graden. In de winter is het iets kouder. Draag stevige schoenen want de grond is van mergel. Kijk voor meer informatie en openingstijden op www.mergelrijk.nl
Steenkolenmijn Valkenburg
Het is nogal een vreemd gezicht: een replica van een steenkolenmijn in een mergelgroeve. We wonen zelf in het oostelijke mijngebied en de vele verhalen over de mijnen in Heerlen, Kerkrade en Landgraaf zijn ons bekend. De steenkolemnmijn in Valkenburg echter werd gebouwd in 1917 met de gedachte om toeristen te laten zien hoe het er in een steenkolenmijn aan toe ging. De echte mijnen in het Oostelijke mijngebied waren immers te gevaarlijk om te bezoeken. Na de sluiting van de mijnen in 1974 werd de steenkolenmijn in Valkenburg aanzienlijk uitgebreid met machines uit de echte mijnen.
Een bezoek aan de steenkolenmijn kan alleen met een rondleiding door een gids. Samen met deze gids gaan we de mijn in. We beginnen eerst met een film als introductie van het mijnwerkersverleden. Daarna lopen we de mijn in. Gelijk aan het begin passeren we al een hoop indrukwekkende machines. We leren hoe mijnwerkers via een soort fietstrein door de gangen fietsten, welk materieel werd gebruikt bij het boren naar steenkool, waar een mijnwerken op moest letten bij zijn werk en waarom er in de mijnen altijd vogeltjes waren.
Alle voorwerpen die hier staan zijn afkomstig uit verschillende Nederlandse kolenmijnen. Ook zet de gids als demonstratie nog even het luidste apparaat uit de collectie aan. Het lawaai is echt oorverdovend. Na ons bezoek aan de mijn kom we nog langs diverse fossielen die in de steenkolenmijn zijn gevonden en langs een collectie oude mijnlampen. De steenkolenmijn is echt een aanrader voor iedereen die wat wil leren over de Nederlandse mijngeschiedenis.
Let op: dit is dus geen echte steenkolenmijn maar een kopie!
Steenkolenmijn Valkenburg. Daalhemmerweg 31, 6301 BJ Valkenburg. Parkeren: betaald parkeren op de parkeerplaats tegenover de mijn of betaald parkeren in het centrum. Duur bezoek: een rondleiding duurt 45 minuten. De mijn is alleen te bezoeken met een rondleiding. Hiervoor maak je op de website een reservering. Prijs: volwassenen 14 euro, kinderen van 5 tot en met 17 jaar 11 euro. Kinderen tot en met 4 jaar gratis. Museumkaart geldig: nee. Horeca: ja. Sanitair: ja. Extra informatie: de steenkolenmijn is ook toegankelijk voor minder-validen, buggy’s en kinderwagens. De temperatuur in de mijn is ongeveer 15 graden. In de winter is het wat kouder. Kijk voor meer informatie en openingstijden op www.steenkolenmijn.nl
Attractiepark Kabelbaan Valkenburg
Attractiepark Kabelbaan Valkenburg is eigenlijk een groot park met verschillende attracties rondom de kabelbaan. Sommige attracties vind je in de Wilhelminagroeve achter de kabelbaan en andere attracties vind je boven op de Heumsberg. Let op: je moet voor alle attracties apart een kaartje kopen. Voor een paar attracties koop je deze beneden bij de kassa en voor andere attracties boven op de berg.
Kabelbaan
De oorspronkelijke kabelbaan werd aangelegd in 1954. Tegenwoordig is de kabelbaan een moderne stoeltjeslift waarmee je in ongeveer 5 minuten naar de top van de Heumsberg wordt gebracht. Vanuit de kabelbaan heb je een prachtig uitzicht over Valkenburg en ik kan daar elke keer weer van genieten!
Prijs voor een retourticket: volwassenen en kinderen vanaf 13 jaar: 5,75 euro. Kinderen van 4 tot en met 12 jaar: 3,25 euro. Kinderen tot en met 3 jaar gratis. Rittijd: ca. 5 minuten.
Bounce Adventure
De Bounce Adventure in de Wilhelminagroeve achter de kabelbaan is de favoriete attractie van mijn kinderen in Valkenburg. Ik ben er zelfs al een keer geweest met een kinderfeestje. Bounce Adventure bestaat uit een groot en hoog springnettenparcours. Het parcours is zo hoog dat het bijna totaan het plafond van de grot reikt. In de netten kunnen kinderen naar hartelust springen en klauteren. Het nettenparcours bestaat uit meerdere verdiepingen. Op alle verdiepen liggen grote, zachte ballen waar je mee kunt gooien. Via de grote glijbanen kun je een verdieping lager komen. Tip: trek stevige schoenen aan en neem geen sieraden of losse spullen als telefoons de netten in. Voordat de kinderen de netten in kunnen, krijgen ze eerst nog veiligheidsinstructies en gedragsregels.
Prijs: 7,25 per persoon voor 30 minuten. Verlengen kan in de hut naast Bounce Adventure. Horeca: ja. Sanitair: ja.
Adventure Minigolf
Bovenop de Heumsberg naast de Wilhelminatoren ligt de Adventure Minigolf met 18 holes. Sommige holes zijn wat uitdagender dan andere holes bij deze baan. Alle banen bestaan uit groen kunstgras. Het doel is om met zo min mogelijk slagen het parcours af te leggen. De persoon met de minste slagen wint het spel. Vanaf de baan heb je een prachtig uitzicht over Valkenburg. Tickets zijn te koop in de kleine hut naast de Wilhelminatoren. Wij waren ongeveer een uurtje bezig.
Prijs: volwassenen en kinderen vanaf 13 jaar: 8,50 euro per persoon. Kinderen van 4 tot en met 12 jaar: 5,00 per persoon. Club, ballen en scorelijst bij de prijs inbegrepen.
Rodelbaan
Pal onder de kabelbaan ligt de Valkenburgse rodelbaan. De rodelbaan bestaat eigenlijk uit twee banen die je allebei met 1 muntje kunt afsuizen. Deze rodelbaan is kleiner en minder steil dan de rodelbaan van Snowworld in Landgraaf maar minstens net zo leuk. Voordat je de baan opgaat, krijg je van een medewerker instructies. Vergeet vooral niet te remmen op de aangegeven plaatsen. Muntjes voor de rodelbaan koop je bij de automaat naast de rodelbaan.
Prijzen: 1 muntje kost 5,00 euro. 3 munten of meer kosten 4,50 en vanaf 5 munten kost elk muntje 4,00 euro.
Tubing
Bij tubing ga je met een grote band een glijbaan af. Tubing in Valkenburg kan naast de Wilhelminatoren. Je moet de band wel zelf weer naar boven dragen. Tuben op deze baan is alleen voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar. Tickets zijn te koop in de houten hut naast de baan.
Prijzen: 3,50 per persoon. Kinderen kunnen voor deze prijs onbeperkt tuben.
Behalve de hier boven beschreven activiteiten, die we als gezin allemaal hebben uitgeprobeerd, kun je bij attractiepark Kabelbaan ook lasergamen, tokkelen vanaf de Wilhelminatoren en wandelen waarbij je onderweg een spel kunt spelen op de smartphone.
Attractiepark Kabelbaan. Neerhem 44, 6301 CJ Valkenburg. Parkeren: betaald parkeren kan op diverse parkeerplaatsen in de stad. Vanaf de parkeerplaats op het Berkelplein is het nog een klein stukje lopen. Horeca: ja. Sanitair: ja, gratis in de groeve en boven in de Wilhelminatoren. Kijk voor informatie, openingstijden en actuele prijzen op www.kabelbaanvalkenburg.nl
Grotten
Fluweelengrot
De Fluweelengrot is een van de oudste mergelgroeves in Valkenburg. De groeve bestaat al sinds de 11e eeuw. Hier werd onder andere mergel gehaald voor de bouw van Kasteel Valkenburg. De Fluweelengrot is maar liefst 5km lang en binnenin de grot is een labyrinth van gangen en tunnels. De grot is zelfs verbonden met Kasteel Valkenburg wat er boven ligt. De Fluweelengrot stond ook ooit in verbinding met de Gemeentegrot, een andere mergelgroeve in Valkenburg. De verbinding tussen deze grotten is in de negentiende eeuw ingestort. Tijdens de Franse tijd werden in de Fluweelengrot kerkdiensten gehouden. Speciaal hiervoor was een kapel gemaakt in een van de zijgangen.
In de Tweede Wereldoorlog werd de Fluweelengrot gebruikt als schuilplaats tijdens hevige gevechten in September 1944. Ongeveer 400 mensen brachten zes dagen en zes nachten door in de grot voordat ze door de geallieerden werden bevrijd. Na de bevrijding van Valkenburg in September 1944 was er een veldhospitaal voor Amerikaanse soldaten. Zij lieten hun handtekening achter op de muren van de grot.
Vandaag de dag is de Fluweelengrot te bezoeken met een rondleiding in combinatie met een bezoek aan ruine Valkenburg. Tijdens de rondleiding kom je meer te weten over de grot, hoor je oude verhalen en zie je tekeningen en beeldhouwwerken.
Fluweelengrot. Daalhemmerweg 27, 6301 BJ Valkenburg. Parkeren: betaald parkeren kan op de parkeerplaats tegenover Mergelrijk. Vanaf hier is het nog ongeveer 5 minuten lopen. Of parkeer in het centrum. Openingstijden: dagelijks van 11.00 tot 16.00. Bezoek is alleen mogelijk met een rondleiding. Tijd nodig: de rondleiding door de Fluweelengrot duurt 50 minuten. Prijs: een combinatieticket met ruine Valkenburg kost 16,00 euro voor volwassenen en 12,00 voor kinderen van 6 tot en met 12 jaar. Kinderen tot en met 5 jaar zijn gratis. Museumkaart: ja. Horeca: restaurant Rooftopbar Tash. Sanitair: ja. Reserveren: het is handig om te reserveren want aan de kassa geldt op=op. Extra informatie: in de Fluweelengrot is het altijd 12 graden. Kijk voor meer informatie op de www.kasteelvalkenburg.nl
Musea
Kasteelruine Valkenburg
Het Kasteel van Valkenburg was vroeger de enige hoogteburcht in Nederland. Op 10 december 1672 werd het kasteel door Hollandse troepen verwoest en daarna niet meer opgebouwd. Tijdens een bezoek aan de ruine kun je op eigen tempo de verschillende vertrekken van het kasteel bezoeken. Zo wandelen wij onder andere door de voormalige ridderzaal, de verdedigingstoren, een kapel en de artilleriekamer. Om het bezoek nog interessanter te maken kun je van te voren de augmented reality app installeren. Zo komt het kasteel nog meer tot leven.
Tijdens ons bezoek krijgen de kinderen ook een speurtocht. Tijdens deze speurtocht komen ze alles te weten over de geschiedenis van het kasteel. De opdrachten in de speurtocht zijn soms nog best moeilijk. Zo gingen wij aardig de mist in bij het tellen van de kantelen. De kasteelruine is alleen te bezoeken in combinatie met de Fluweelengrot. Na de vaste rondleiding in de grot kom je via een van de verborgen vluchtgangen uit in de kasteelruine.
Kasteelruine Valkenburg, Daalhemmerweg 27, 6301 BJ Valkenburg. Parkeren: betaald parkeren op de parkeerplaats tegenover Mergelrijk of in het centrum. Tijd nodig: wij waren ongeveer een uur in het kasteel. Prijs: een combinatieticket met de Fluweelengrot kost 16,00 euro voor volwassenen, 12,00 euro voor kinderen van 6 tot en met 12 jaar. Kinderen tot en met 5 jaar zijn gratis. Museumkaart: ja. Horeca: restaurant Rooftopbar Tash. Sanitair: ja. Reserveren: het is handig om te reserveren want aan de kassa geldt op=op. Vraag bij de kassa naar de speurtocht. Kijk voor meer informatie op www.kasteelvalkenburg.nl
Parken
Geulpark
Tussen Valkenburg en Oud-Valkenburg ligt het grote Geulpark. Het Geulpark is een rustig wandelgebied met uitzicht op onder andere Kasteel Oost en Kasteel Schaloen. Ook zijn er verschillende wandelroutes door het park. In het Geulpark is een natuurspeeltuin voor kinderen en een Beweegroute. De Beweegroute ligt om de grote vijver en bestaat uit 10 beweegstations met elk een eigen instructie. Elk beweegstation heeft ook verschillende niveaus. Zo kun je hier zijwaarts knieheffen, pullups, dippen, springen etc.
Geulpark. Betsy Parklaan. Parkeren: betaald parkeren op parkeerplaats Geulpark of parkeerplaats Van Stockheym Hof. Prijzen: gratis. Openingstijden: van zonsopgang tot zonsondergang. Horeca: nee. Sanitair: nee.
Wandelen
Valkenburg leent zich prima voor een goede wandeling. Er lopen heel veel wandelroutes door Valkenburg en de plaats is niks voor niks in 2019 uitgeroepen tot wandelgemeente van het jaar.
Wandelen langs kastelen in Valkenburg
Onze favoriete wandeling in Valkenburg is de wandeling langs verschillende oude kastelen. Tijdens deze wandeling kom je onder andere langs de rivier de Geul met het vliegeniersmonument, de drie heiligenbeelden, kasteel Genhus en kasteel Schaloen. Een uitgebreide beschrijving van deze leuke wandeling kun je vinden in dit blog.
Uit eten
In Valkenburg barst het van de restaurants en cafe’s. Sluit een leuk dagje Valkenburg af in een van de restaurants en geniet van de bourgondische sfeer.
Taverne ‘t Koetshoes
Even buiten het centrum en naast het Geulpark ligt Taverne ‘t Koetshoes. ‘t Koetshoes is een cafe-restaurant met een gezellig terras en een grote speeltuin. Binnenin het Koetshoes vind je allerlei voorwerpen uit vervlogen tijden die zorgen voor extra sfeer. Je kunt hier terecht voor Limburgse vlaai, soepen en diners. Op het menu staat onder andere de Koetshoesburger, biefstuk en spare ribs. Ook is er een kindermenu met onder andere flammkuchen en frietjes.
Taverne ‘t Koetshoes. Oosterweg 42, 6301 PX Valkenburg. Parkeren: gratis op de parkeerplaats naast de taverne. Kaart: Limburgs en internationaal. Kijk voor meer informatie op de website.
Overnachten
In en rondom Valkenburg zijn er veel mogelijkheden om te overnachten. In het centrum van de stad zitten vaak de kleinere hotels en pensions. Buiten het centrum zitten de bekende huisjesparken. Van Bed & Breakfast tot boerderijcampings en van kasteelhotel tot pension, je kunt het allemaal in Valkenburg vinden.
In de buurt
De gemeente Valkenburg bestaat niet alleen uit de hoofdplaats Valkenburg maar ook uit 6 andere dorpen, 8 gehuchten en 7 buurtschappen. En ook daar zijn diverse bezienswaardigheden.
Houthem
Landgoed Sint Gerlach
In het kerkdorp Houthem naast Valkenburg ligt het landgoed Sint Gerlach. Dit voormalige klooster is vandaag de dag een hotel. Voor het hotel ligt de beeldentuin waar het hele jaar beelden van verschillende internationale kunstenaars worden tentoongesteld. Wij maakten een rondje door de beeldentuin en gingen op zoek naar de leukste, mooiste en grappigste beelden.
Landgoed Sint Gerlach. Joseph Corneli Allee 1, 6301 KK Valkenburg. Parkeren: gratis op het landgoed of in het dorp. Prijzen: gratis. Openingstijden: van zonsopgang tot zonsondergang. Tijd nodig: 15 tot 30 minuten.
Geulhem
Rotswoningen
In het plaatsje Geulhem liggen de unieke rotswoningen. Deze rotswoningen werden opgericht door blokbrekers die in de naastgelegen groeves werkten. De woningen waren voormalige ondiepe mergelgrotten waar een muur met een raampje voor werd gezet. In de woning was het constant 11 graden. De rotswoningen waren sober ingericht en een gat in het plafond diende als schoorsteen. De rotswoning kan alleen bezocht worden in combinatie met een rondleiding door de Geulhemmergroeve.
Grotwoningen. Geulhemmerweg 30A, 6325 PK Berg & Terblijt. Parkeren: gratis op de Geulweg. Kijk voor openingstijden, prijzen en rondleidingen op de website
